گوگل از انتخابات ایران چه می‌گوید؟

فناوری  - یکی از وجوه تمایز دهمین انتخابات ریاست جمهوری، استفاده از ابزارهای الکترونیک برای تبلیغات انتخاباتی بود.

 برای اولین بار، اینترنت، نقشی تعیین‌کننده و تأثیرگذار در جلب آرا به سمت برخی نامزدها داشت و در مقابل، برخی نامزدها تنها به استفاده از همان ابزارهای سنتی بسنده کردند.

دیروز خبرگزاری مهر گزارشی منتشر کرد که در آن، گزارشگر صفحه Google Insights for Search را روی کشور ایران در30 روز گذشته تنظیم کرده بود تا گزارشی از آمار جست‌وجوی ایرانیان در این سایت ارائه کند. با این تنظیمات، گوگل که نیمی از 64 میلیون کاربر اینترنتی‌اش در خاورمیانه در ایران هستند، فهرستی ده‌تایی از برترین موضوعات مورد جست‌وجو و موضوعاتی که میزان جست‌وجوی آنها رو به افزایش است، در ایران و در 30 روز گذشته ارائه می‌کند.

طبق این گزارش، اولین موضوع در لیست جست‌وجوهای در حال افزایش عبارت «مناظره» بود (میزان جست‌وجوی این عنوان با ذکر واژه Break Out از مرز 600 درصد تجاوز کرد) و عنوان دوم لیست «کروبی» بود. رتبه‌های سوم تا پنجم و رتبه نهم نیز به ترتیب به چهار نوع نگارش مختلف از نام «میرحسین موسوی» تعلق داشت. به این ترتیب می‌شد گفت این کاندیدای ریاست جمهوری بیشترین جست‌وجو را در مجموع به خود اختصاص داده بود. نام «احمدی‌نژاد» نیز با دو نگارش مختلف در رتبه‌های 6 و 7 قرار داشت. رتبه دهم این لیست واژه «انتخابات» بود. ستون دیگر آمار گوگل مربوط به جست‌وجوهایی است که تثبیت و رقم آنها نهایی شده است. براساس این آمار دانلود موسیقی رتبه اول برترین جست‌وجوها را طی 30 روز گذشته به خود اختصاص داده بود.

نکته جالب دیگر را می‌توان با یک جست‌وجوی ساده از نام کاندیداها به دست آورد. جست‌وجوی نام «کروبی» در گوگل فارسی، 2 میلیون عنوان مطلب به دست می‌دهد، نام «احمدی‌نژاد» (در دوشکل)، مجموعاً 5 میلیون و 970 هزار، «محسن رضایی» (در دوشکل) مجموعاً یک میلیون و 571 هزار و «میرحسین موسوی» (در دوشکل) دو میلیون و 690 هزار. اگرچه حضور 4 ساله احمدی‌نژاد در رأس دولت نهم توجیه‌کننده فاصله او با سایر نامزدهاست، اما دربین 3 نامزد دیگر، باتوجه به حضور چندساله کروبی و محسن رضایی در عرصه سیاست ایران، میرحسین موسوی را باید نفر اول رشد و ترقی در فضای وب فارسی دانست. نشریه «فارین پالیسی» هم در آخرین شماره خود، در گزارشی با استفاده از روش‌های موجود در گوگل سعی کرده نتیجه انتخابات ایران را پیش‌بینی کند. در این گزارش که با همراه است و نیمی از این تعداد در ایران هستند، می‌تواند نشان بدهد که رأی‌دهندگان ایرانی چه فردی را در نظر گرفته‌اند. طبق این گزارش، در 90 روز گذشته موتور جست‌وجوگر گوگل فارسی برای یافتن کلیدواژه‌‌های «احمدی‌نژاد» 350 درصد، «انتخابات» 950 درصد و «موسوی» یک‌هزار و 300 درصد افزایش داشته است. به نوشته این نشریه هم، کلید واژه‌ «مناظره» در جست‌وجوگر گوگل فارسی بسیار بالاست و البته درصدی برای آن ارائه نشده است. به نوشته فارین پالیسی، در داخل ایران و در مدت 30 روز گذشته واژه‌ «موسوی» سهم بیشتری در موتور جست‌وجوی اینترنت انگلیسی داشته است اما واژه‌ «احمدی‌نژاد» در موتور جست‌وجوی فارسی بالاتر است. مکان‌های جست‌وجوی واژه‌ موسوی در تهران و شیراز است که احتمالاً در این مناطق نخبگان شهری وجود دارند. به نوشته فارین پالیسی، احمدی‌نژاد در میان افرادی که احتمالاً انگیسی زبان اینترنتی آنها نیست، بالاترین است. قسمت‌های دیگری از گزارش فارین پالیسی را هم بدون مقدمه بخوانید: «وجود 400 هزار فضای وبلاگ فارسی‌زبان، فضای مناسبی برای ترسیم کلی مناظره سیاسی در ایران است. مرکز اینترنت و اجتماع برکمن در دانشگاه هاروارد، اعلام کرده است که 7 گروه‌بندی اینترنتی مهم در ایران وجود دارد: شعر، گروه‌های مختلط، سیاستمداران اصلاح‌طلب، سکولارها و تبعیدی‌ها، سیاستمداران محافظه‌کار، جوانان مذهبی و شیعه‌گرایی. فلسطین، انقلاب ایران، محسن رضایی، سیدحسین بروجردی (قاضی اسلامی قرن بیستم) و مسعود ده‌نمکی از جمله واژه‌های سیاسی محافظه‌کاری است که وبلاگ‌نویس‌ها بیشتر از آن استفاده کرده‌اند. این‌گونه وبلاگ‌نویسی به روش محافظه‌کاری به قدرت سیاسی و رویدادهای جاری ایران اشاره دارد اگرچه به‌طور منسجم طرفدار نهادهای دولتی و رهبران سیاسی ایران نیست. سایت‌های دیدارهای اجتماعی هم میزبان گفت‌وگوها در ایران است و تمام گروه‌های ایدئولوژیکی در این امر دخیل هستند.

«اورکات» یکی از این سایت‌هاست که باتوجه به سرعت پایین اینترنت در ایران، بالاترین میزان دسترسی را در کشور دارد. گروه‌ها در این سایت شکایت‌ها و خواسته‌های خود را قاطعانه بیان می‌کنند. اما افرادی که ذهن اصلاح‌طلبی دارند بیشتر در سایت «فیس‌بوک» با یکدیگر گفت‌وگو می‌کنند. «فیلترینگ فراگیر» در حوزه‌های سیاسی، اجتماعی و اینترنتی ایران کاملاً مشهود است که براین اساس اطلاع‌رسانی و مناظره همیشه در دسترس نیست به‌طوری که فیس‌بوک ماه گذشته مسدود شد تا نفوذ بر نتیجه انتخابات را محدود کنند.

در واکنش به این فیلترینگ، گروه‌های آن لاین مانند «حمایت از دسترسی ایرانیان به فیس‌بوک» زیاد شدند و بیش از 24 هزار نفر از این گروه حمایت کردند. در مدت 90 روز گذشته جست‌وجو برای یافتن واژه فیس‌بوک 250 درصد افزایش داشته است و می‌توان گفت که ایرانیان مصمم هستند گفت‌وگوهای سیاسی اینترنتی آن‌لاین برقرار کنند.»